تعداد جمعیت شیعه در میان مسلمانان جهان

مسلمانان در سرتاسر جهان زندگی می کنند. تعداد کشورهایی که مسلمانان در آنها زندگی می کنند، 208 کشور است.در دهه های اخیر تحولات بین المللی موجب شده تا پراکندگی جمعیت شیعیان افزایش خیره کننده ای پیدا کند و زبان های رایج تشیع از چهار زبان فارسی، عربی، اردو و ترکی به زبان های متعدد افزایش یابد.

بنابر تحلیل های ارائه شده از سوی برخی کارشناسان و تحلیلگران عرصه بین الملل که تلاش می کنند، صبغه جنگ مذهبی به اختلافات و تنش های منطقه بدهند، عنوان می کنند که در کشور عراق شیعیان در برابر تندروهای اهل سنت قرار گرفته اند و اکنون در حال جنگ هستند.

این تحلیلگران همچنین وانمود می کنند که در سوریه نیز ائتلاف ایران، حزب الله لبنان و «بشار اسد»، رئیس جمهور سوریه که خود از پیروان مذهب علوی (نزدیک به اعتقادات شیعه) است و از آن به عنوان ائتلاف شیعی تعبیر می شود، در مقابل جنگجویان برخی شهرها و استان های اهل تسنن سوریه که از سوی عربستان سعودی و ترکیه حمایت می شوند و عنوان ائتلاف اهل تسنن بر آن ها اطلاق می شود، قرار گرفته اند.

همچنین، در یمن نیز جنگ میان یک حکومت نزدیک به عربستان سعودی با حوثی های زیدی مذهب است که از دیدگاه این تحلیلگران نوعی جنگ مذهبی به شمار می آید؛ در بحرین نیز نزاع سیاسی میان مردم شیعه و حکومتی است که تظاهر به سنی بودن می کند.

این تقسیم بندی های مذهبی به حدی در رسانه های غربی و نزد تحلیلگران سیاسی آن ها بدیهی فرض می شود که در ذهن بینندگان و شنوندگان آن ها نیز نقشه جبهه بندی های جنگ با رنگ مذهب ترسیم شده است.

در این میان تندروهای اهل تسنن که گرایش شدیدی به تحول جنگ سیاسی به جنگ دینی دارند، اصرار بر این دارند که آمار شیعیان 10 درصد جمعیت کل مسلمانان است و تاکید می کنند که این 10 درصد تاب مقاومت در برابر 90 درصد جمعیت مسلمانان مذاهب اهل تسنن را ندارند.

از سوی دیگر، برخی سایت های شیعه که اغلب عراقی هستند به این آمارها واکنش نشان داده و آمار شیعیان را 25 درصد جمعیت مسلمانان جهان و بیش از 400 ملیون نفر اعلام می کنند.

البته هدف از نوشتن این مطلب، تأیید پیش فرض های تندروهای شیعه و سنی نیست و همچنین به دنبال اثبات اکثریت عددی هم نیست؛ زیرا اعتقاد به وجود جنگ میان مسلمانان شیعه و سنی پایه پرداختن به آمارها است که این شیوه تفکر با رویکرد وحدت اسلامی منافات دارد.

اما ارائه آماری از تعداد شیعیان به لحاظ ایجاد شناخت بیشتر نسبت به پیروان این مذهب می تواند مفید باشد.

آمارهای قابل استنادی در این زمینه وجود ندارد؛ زیرا پرسش درباره مذهب هم از نظر قوانین حقوق بشر و هم از نظر سیاست های ملی در برخی کشورها ممنوع شناخته شده است؛ بنابراین در بسیاری از کشورهای جهان آمار تفکیکی از جمعیت کشور بر اساس تعداد شیعه و سنی وجود ندارد.

گزارش مؤسسه انگلیسی از تعداد شیعیان

مرکز تحقیقات و پژوهش های آمارگیری استراتژیک انگلیس ویژه ادیان و مذاهب و اعتقادت دینی موسوم به «لیوفرم» در «ویستمنستر» لندن که نزدیک 222 دفتر در کشورهای جهان دارد، در سال 2013 آمارهایی را در این زمینه ارائه داده که حاکی از افزایش بیش از پیش تعداد شیعیان جهان است.

بر اساس آمار این موسسه، تعداد شیعیان جهان به 400 میلیون نفر افزایش پیدا کرده و این یعنی اینکه شیعیان در حدود یک چهارم جمعیت یک میلیارد و 600 میلیون نفری مسلمانان جهان را تشکیل می دهند.

موسسه لیوفرم که آمار پیروان ادیان و مذاهب را هر 10 سال یک بار منتشر می کند، آمارهایی از تعداد شیعیان در کشورهای مختلف از جمله ایران را ارائه داده است اما آماری که از برخی کشورهای منتشر کرده، جالب توجه بود.

لیوفرم، تعداد مسلمانان شیعه در ایران را بیش از 80 میلیون نفر، در هند نزدیک به 74 میلیون نفر، تعداد شیعیان پاکستان را بیش از 46 میلیون نفر، ترکیه 33 میلیون نفر، عراق 26 میلیون نفر، یمن 12 میلیون نفر، افغانستان 10 میلیون نفر، جمهوری آذربایجان 10 میلیون نفر، عربستان سعودی 5 میلیون نفر، مصر 3 میلیون نفر، شمال آفریقا 2 میلیون نفر و در غرب آفریقا بیش از 2 میلیون نفر اعلام کرده بود.

پیش بینی رشد جمعیت شیعه

این آمار به لحاظ اطلاع رسانی درباره کشورهایی مانند یمن که آمارهای دقیقی از تعداد شیعیان در آن وجود ندارد، حائز اهمیت است.

همچنین نکته ای که این مؤسسه ارائه داده است، این که تعداد شیعیان نسبت به دیگر مسلمانان شاهد افزایش بیشتری است، بدین معنا که نسبت شیعیان در آینده بالاتر خواهد رفت و اگر اکنون به عنوان مثال تنها 25 درصد جمعیت مسلمانان را تشکیل می دهند، در آینده نسبت بیشتری را تشکیل خواهند داد.

در این گزارش که سال 2013 میلادی منتشر شد، آمده است که شیعیان جهان در بیش از 198 کشور جهان زندگی می کنند.

آمار عربستان سعودی از جمعیت شیعیان

از سوی دیگر، پایگاه اطلاع رسانی شبکه فرهنگی «هجر» وابسته به رژیم سعودی، آمارهایی را ارائه داده که با آنچه در بالا آمد، فاصله معناداری دارد.

بر اساس آمارهای اعلامی از سوی این شبکه دولتی عربستان، تعداد شیعیان این کشور یک میلیون و 259 هزار نفر معادل 5 درصد کل جمعیت، شیعیان بحرین 419 هزار نفر معادل 60 درصد کل جمعیت، شیعیان کویت 940 هزار نفر معادل 40 درصد، شیعیان قطر 146 هزار نفر معادل 17.5 درصد، شیعیان افغانستان 4 میلیون و 479 هزار نفر معادل 15 درصد، پاکستان 24 میلیون نفر معادل 15 درصد، عراق 17 میلیون نفر معادل 60 درصد، سوریه 4 میلیون نفر معادل 25 درصد، ترکیه 10 میلیون و 978 هزار نفر معادل 15 درصد و لبنان 1 میلیون و 549 هزار نفر معادل 40 درصد جمعیت کل کشور را تشکیل می دهند.
این شبکه دولتی در حالی این آمارها را بر روی صفحه خود قرار داده که آمار لیوفرم که متعلق به 2013 است، بیش از آن را نشان می دهد.

آمار یک پایگاه اطلاع رسانی شیعه از تعداد شیعیان جهان

در مقابل این آمار، پایگاه اطلاع رسانی آیت الله «صالح الکرباسی»، از علمای شیعه عراق با قاطعیت آمار شیعیان جهاد در سال 2000 میلادی را 394 ملیون نفر و معادل یک چهارم جمعیت کل مسلمانان جهات قلمداد کرده است.

بر اساس آمار سایت آیت الله الکرباسی که در آن سال 2000 میلادی سال معیار قرار گرفته است، تعداد شیعیان ایران 62 میلیون نفر معادل 95 درصد کل جمعیت، پاکستان 35 میلیون نفر معادل 25 درصد کل جمعیت، ترکیه 23 میلیون نفر معادل 35 درصد کل جمعیت، مصر 17 میلیون نفر معادل 27 درصد کل جمعیت، عراق 16 میلیون نفر معادل 70 درصد کل جمعیت، یمن 12 میلیون نفر معادل 70 درصد کل جمعیت، افغانستان 9 میلیون نفر معادل 35 درصد، عربستان سعودی 4 میلیون و 400 هزار نفر معادل 20 درصد، لبنان 17 ملیون نفر معادل 45 درصد، کویت 800 هزار نفر معادل 40 درصد، بحرین 480 هزار نفر معادل 76 درصد، امارات 400 هزار نفر معادل 17 درصد معرفی شده است.

آمار مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام) از تعداد شیعیان

در این میان اما، مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام) به عنوان مرجع معتبر اطلاعات مربوط به شیعیان جهان آمارهای موسسه های مختلف را منتشر کرده و سپس آمار خود را در پایین آورده است که به نظر می رسد دقیق تر از سایر آمارها باشد. مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام) با شیعیان و رهبران آنها در سایر کشورها ارتباطات مستقیمی دارد؛ بنابراین آمارهای آن می تواند قاطع و نهایی اعلام شود و می توان به آنها استناد کرد.

بر اساس آمار قطعی مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) آمار شیعیان در کشورهای مختلف به شرح زیر است: